Nemli iklim ve yanlış saman saklama yöntemlerinin hastalığın yaygınlaşmasında etkili olduğunu belirten Özlü, fark edilmediği takdirde hastalığın kronikleşerek geri dönüşü zor bir tabloya dönüşebileceğini vurguladı.
Mantarlar Solunarak Akciğere Zarar Veriyor
Prof. Dr. Özlü, özellikle Doğu Karadeniz’deki yüksek nem oranı ve otların yanlış koşullarda saklanması nedeniyle samanların mantarlarla kaplandığını, bu mantarların solunmasının ise çiftçi akciğeri hastalığına yol açtığını belirtti:
“Yaz boyunca biçilen otlar, evlerin bahçelerinde naylonla örtülerek saklanıyor. Ancak bu naylonlar, nemin hapsolmasına ve mantarların çoğalmasına neden oluyor. Hayvan besleyen kişiler bu otları taşırken, içerdikleri mantar sporlarını soluyarak hastalığa yakalanıyor.”
Hastalık Belirtileri: Öksürük, Nefes Darlığı, Buzlanma
Hastalığın erken evrede gribal enfeksiyon ya da alerji ile karıştırılabileceğini söyleyen Özlü, dikkat edilmesi gereken belirtileri şu şekilde sıraladı:
Nefes darlığı
Öksürük
Hırıltılı solunum
Akciğerde buzlanma
Yüksek ateş, üşüme, titreme (akut dönemde)
“Bazen hastalık, başka nedenle çekilen akciğer tomografisinde tesadüfen fark ediliyor. Ancak zamanında tanı konulmazsa, tablo kronikleşiyor ve kalıcı akciğer hasarına neden olabiliyor.”
“Teşhis Konulursa Hayvancılık Kesinlikle Bırakılmalı”
Prof. Dr. Özlü, çiftçi akciğeri teşhisi konan hastaların mutlaka hayvancılığı bırakması gerektiğini vurguladı:
“Hasta, o ortamı tamamen terk etmelidir. ‘Hayvanlarla çocuklar ilgileniyor’ gibi mazeretler doğru değil. Aynı çevrede bulunmak bile risklidir. Komşunun hayvanı dahi hastalığı tetikleyebilir.”
Ot Saklama Alışkanlıkları Değiştirilmeli
Hastalığın önlenmesi için saman ve ot saklama alışkanlıklarının değiştirilmesi gerektiğini belirten Özlü, Ege Bölgesi’ni örnek göstererek şunları söyledi:
“Ege’de bu hastalığı görmüyoruz çünkü orada samanlar kapalı, kuru alanlarda saklanıyor. Nemden uzak tutuluyor. Doğu Karadeniz’de ise otlar toprak üzerinde bırakılıyor ve naylonla örtülüyor. Bu da mantar üretimini hızlandırıyor.”
Kimler Risk Altında?
Sığır, koyun, keçi besleyenler
Kümes hayvanlarıyla ilgilenenler
Doğu Karadeniz’de köyde yaşayan kadınlar (yüksek risk grubu)
Fark Edilmezse Kalıcı Hasar Bırakıyor
Prof. Dr. Özlü, çiftçi akciğeri hastalığının doğru tanı ve çevresel önlemlerle kontrol altına alınabileceğini ancak yanlış tedavi ve ihmal durumunda geri dönüşü zor hasarlara yol açabileceğini belirtti:
“Bu bir alerji değil, akciğerlerde yapısal hasara yol açabilecek ciddi bir hastalıktır. Uyarılar dikkate alınmazsa, ilerleyerek yaşam kalitesini düşüren ve tedavisi zor bir tabloya dönüşebilir.”
