Araştırmacılar Tansu Alkan ve Süleyman Savaş Durduran, Türkiye'de tarım arazilerinin değerlemesine ilişkin genel bir değerlendirme yaptı. Çalışmada özellikle Tokat ve ilçeleri örnek verildi.
Makalede tarım arazilerinin değerlemesinde kullanılan geleneksel, istatistiksel ve modern yöntemlerden bahsedildi. Tokat'ın Kazova, Erbaa, Zile, Pazar, Artova ve Çevreli bölgelerinde yapılan kapitalizasyon oranı araştırmaları detaylıca incelendi.
Ayrıca meyve bahçeleri, tarla arazileri ve kentsel saçaklanma alanlarındaki arazi değerleme çalışmalarından örnekler verildi. Tarım arazisi değerini etkileyen faktörler listelendi ve çalışmalarda en çok kullanılan faktörler belirtildi.
İşte araştırmada Tokat ile ilgili öne çıkan paragraflar:
Tokat'ta Tarım Arazileri Değerlemesi Konusunda Yapılan Çalışmalar
Tokat ili ve ilçelerinde tarım arazileri değerlemesine ilişkin birçok çalışma yapılmıştır. Özellikle Kazova yöresinde 1990'lı yıllardan itibaren yapılan araştırmalarda kapitalizasyon oranları tespit edilmiştir. 1996 yılında Sayılı tarafından yapılan çalışmada Kazova bölgesinde sulu tarım arazileri için kapitalizasyon oranı %3,88 olarak belirlenmişken, 2022 yılında Karadoğan tarafından yapılan çalışmada bu oran %4,31 olarak hesaplanmıştır.
Erbaa ilçesinde ise kapitalizasyon oranı konusunda farklı yıllarda araştırmalar yapılmıştır. 2001 yılındaki bir çalışmada kuru tarım arazileri için oran %3,41 olarak bulunurken, 2019 yılındaki bir diğer çalışmada bu oran %5,65 olarak tespit edilmiştir. Bu durum bölgedeki tarım arazilerinin değerinin zaman içinde arttığını göstermektedir.
Pazar, Artova ve Zile ilçelerinde de kapitalizasyon oranı araştırmaları yapılmıştır. 2002, 2007, 2010 ve 2019 yılları arasında bu ilçelerde farklı yıllarda oranlar belirlenerek zamana göre değişimi izlenmiştir. Bazı çalışmalarda sadece kuru tarım, bazılarında sadece sulu tarım alanları için oranlar ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Tokat'ın Niksar ilçesinde 2000 yılında, Çevreli beldesinde 2015'te benzer araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalarda tespit edilen kapitalizasyon oranları ile bölgelerdeki tarım arazilerinin değerinin belirlendiği görülmüştür.
Tarım arazilerinin değerini etkileyen faktörler konusunda yapılan bazı çalışmalarda da Tokat örnekleri kullanılmıştır. Tarım dışı etmenlerin etkisi, kentleşmenin etkisi, arazilerin farklı vasıfları ve kamulaştırmadaki sorunlar bağlamında Tokat verilerinden yararlanılmıştır.
Tokat ve İlçelerinde Yapılan Kapitalizasyon Oranı Araştırmalarındaki Bazı Sonuçlar:
Kazova ilçesi:
1996'da sulu tarımda %3,88
2022'de sulu tarımda %4,31
Erbaa ilçesi:
2001'de kuru tarımda %3,41
2019'da kuru tarımda %5,65
Zile ilçesi:
2007'de mülk sahibi sulu tarımda %5,17
Pazar ilçesi:
2010' da mülk sahibi kuru tarımda %4,38, sulu tarımda %5,06
Artova ilçesi:
2002'de mülk sahibi kuru tarımda %3,06, sulu tarımda %3,88
Çevreli beldesi:
2015'te mülk sahibi kuru tarımda %4,38, sulu tarımda %5,06
İli genelinde 1994'te:
Mülk sahibi kuru tarımda %3,31, sulu tarımda %3,88
Niksar ovası 2000'de:
Mülk sahibi kuru tarımda %5,24, sulu tarımda %5,78
