En fazla dış ticaret yapan sektör ise sanayi oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Verilere göre 179 bin 673 girişim ihracat, 318 bin 603 girişim ise ithalat yaptı.
İhracatın Yüzde 44,4’ü Büyük Girişimlerden
İhracat yapan girişimlerin yüzde 75,6’sı mikro ölçekli (1-9 çalışan), yüzde 17,5’i küçük ölçekli (10-49), yüzde 19,2’si orta ölçekli (50-249) ve yüzde 44,4’lük ihracat payı ile en yüksek katkı büyük ölçekli (250+ çalışan) girişimlerden geldi.
İthalatta ise tablo daha da belirginleşti. Büyük ölçekli girişimler, toplam ithalatın yüzde 58,7’sini gerçekleştirdi. Bu girişimler, ithalat yapan tüm girişimlerin yalnızca yüzde 1,1’ini oluşturdu.
Sanayi Sektörü Öne Çıktı
Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, 2024 yılında ihracatın yüzde 56,5’ini, ithalatın ise yüzde 47,3’ünü gerçekleştirdi. Ticaret sektörü, ihracatta yüzde 39, ithalatta ise yüzde 38,5 pay aldı.
Sanayi sektöründeki ihracatın yüzde 68,6’sı büyük ölçekli girişimlerden geldi. Ticaret sektöründe ise küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) yüzde 89’luk ihracat payıyla ön planda yer aldı.
Sanayi ithalatında büyük girişimlerin payı yüzde 80,5’e kadar çıktı. Ticaret sektöründe bu oran yüzde 29,1, diğer sektörlerde ise yüzde 66,2 olarak kaydedildi.
Sanayi Girişimleri İhracatta AB'yi Hedefliyor
Sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimlerin ihracatının yüzde 47,5’i Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapıldı. Bu oran, AB dışı Avrupa ülkeleri için yüzde 14,3, Yakın ve Orta Doğu için ise yüzde 11,9 oldu.
Sanayi sektörünün ithalatı ise en çok AB ülkelerinden (%33,6), diğer Asya ülkelerinden (%26,1) ve AB dışı Avrupa ülkelerinden (%17,8) geldi.
Ticaret sektöründeki girişimlerin ithalatında da AB ülkeleri ilk sırada yer aldı (%35,1), ardından diğer Asya ülkeleri (%29,6) ve AB dışı Avrupa ülkeleri (%15,9) geldi.
İmalat Sanayi Ürünlerinde Sanayi Girişimleri Baskın
İmalat sanayi ürünlerinin ihracatının yüzde 58,3’ünü sanayi girişimleri, yüzde 37,7’sini ise ticaret girişimleri yaptı. Sanayi girişimlerinin ihracatının yüzde 96,5’i imalat ürünlerinden oluştu. İthalat tarafında ise imalat ürünleri ithalatının yüzde 44,8’i ticaret, yüzde 44,2’si sanayi girişimleri tarafından gerçekleştirildi.
İlk 500 Girişim, Dış Ticarette Belirleyici
İhracatın yüzde 49,8’i ve ithalatın yüzde 64,6’sı ilk 500 girişim tarafından yapıldı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim, toplam ihracatın yüzde 8,5’ini; ithalatta ilk 5 girişim ise yüzde 13,8’ini gerçekleştirdi.
Sanayi sektöründe en çok ihracat yapan ilk 5 girişimin sektördeki payı yüzde 14,4, ticaret sektöründe ise yüzde 11,9 oldu. En çok ithalat yapan 5 sanayi girişimi, sektörün toplam ithalatının yüzde 19,9’unu üstlendi.
Çok Ülkeye İhracat Yapan Az, Ama Etkili
Girişimlerin yüzde 37,7’si sadece 1 ülkeye ihracat yaparken, yüzde 3,1’i 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yaptı. Ancak bu küçük grup, toplam ihracatın yüzde 57,6’sını gerçekleştirdi.
İthalatta da benzer bir dağılım görüldü. Girişimlerin yüzde 71,2’si tek ülkeden ithalat yaparken, yalnızca yüzde 0,8’i 20 ve üzeri ülkeden ithalat gerçekleştirdi. Bu az sayıdaki girişim, toplam ithalatın yüzde 57,9’unu yaptı.
