Kamuoyunun beklentilerine dikkat çeken Bice, hal yasasının tek başına tüm sorunları çözemeyeceğini belirtti. Bice, tüketicilerin en büyük beklentisinin tarla ile pazar ya da market fiyatları arasındaki uçurumun kapanması olduğunu vurguladı. “Meyve ve sebze; üreticiden çıkar, şehir hallerinden geçer, pazara ve markete ulaşır. Ancak bu süreçte fiyat her adımda katlanıyor.” dedi. Ayrıca hal dışındaki ürünlerdeki fiyat farklarına da dikkat çekti.
Hal kapsamı dışında kalan birçok temel gıdayı sıralayan Bice, “Buğday, arpa, mısır, yağlık ayçiçeği, pirinç, yem bitkileri, bal, süt, peynir, tereyağı… Bunlar halden geçmez. Peki, üreticiden tüketiciye gelene kadar hangi yollardan geçiyor? Çiftçi kaça satıyor, biz kaça alıyoruz, biliyor muyuz?” diye sordu.
Çarpıcı örnekler veren Bice, “Çiftçiden 13 TL’ye alınan süt, sanayide 17,15 TL maliyetle işleniyor. Kaşar peyniri, klasik peynir 220 TL’ye tüketilmesi gerekirken 300 TL’ye satılıyor. 95 TL olması gereken kültür peynir ise 160 TL’ye raflara çıkıyor.” ifadelerini kullandı.
Hal yasasının sınırlı bir etkisi olacağını belirten İl Başkanı, “Hal yasası tüketici lehine düzenlense bile sadece meyve ve sebze fiyatlarını sınırlı ölçüde etkileyebilir. Ancak süt, buğday, ayçiçeği, mısır gibi hal kapsamı dışında kalan ürünlerde fiyat farkları devam eder.” dedi.
Fiyatların belirlenme süreçlerine de değinen BİCE, “Bu ürünlerin fiyatları ürün borsaları üzerinden belirleniyor, stokçuluk ve spekülasyonla şişiriliyor. Döviz hareketleri veya ithalat politikaları bahane edilerek fiyatlar artırılıyor.” diye açıkladı.
Örneklerle durumu özetleyen BİCE, “Üretici zarar ederken aracı ve sanayici kat kat kazanıyor. Geçen yıl tüccar, çiftçiden buğdayı 7 TL’ye aldı, 11 TL’den üretime girdi. Çiftçi zarar ederken ekmek pahalandı. Ayçiçeği düşük fiyata alınır, stoklanır, döviz veya yurtdışı fiyat artışı bahane edilerek yağ fiyatı şişirilir. Arpa spekülasyonla yem fiyatını artırır, et fiyatı yükselir. Mısırda ya spekülasyon olur ya da ithalat vergisi sıfırlanır. İthalatçı kazanır, üretici batar.” ifadelerini kullandı.
Çözüm önerisi olarak yalnızca hal yasasına bel bağlanmaması gerektiğini söyleyen BİCE, “Meyve sebze gibi tüm tarım ve hayvancılık üretiminde Birlikte Üretim Modeli hayata geçirilmelidir. Devlet, kooperatifler aracılığıyla üreticiyle ortak olacak. Kooperatifler, merkez birlik çatısı altında fiyatları denetleyecek. Böylece tüketici, hal yasasından beklediğinin de ötesinde kazanç sağlayacak; çiftçi ise daha çok bereket görecek.” diye konuştu.
Bice sözlerini şöyle tamamladı: “Hal yasası tek başına çözüm değildir. Üretim, planlama, takip, AR-GE ve girdi maliyetlerini düşüren verimlilik artışıyla büyür. Birlikte Üretim Modeli ile üretim artar, istihdam artar. Maliyetler düşer, kalite yükselir. Zararlı tarım ilaçları azalır, daha sağlıklı besleniriz. Çocuklarımız proteine ulaşır, zihinsel gelişimleri artar. Sağlık harcamaları düşer, toplumun yaşam kalitesi yükselir. Devlet tüm tarımsal girdileri çiftçisine verecek, çiftçi kredi ve faiz sarmalına girmeyecek, borcunu mahsulüyle ödeyecek, bankacılara, tefecilere ve aracılara mahkum olmayacak” ifadelerini kullandı.